Малика Утеулиева

22 жасар Атыраулық қыздың өмірінен өзіңізге қандай пайдалы мәлімет ала аласыз? Малика бала кезінде музыкаға, шахматқа, тіл үйренуге қызығатын. Қазір қытай тілін тереңдетіп оқып жатыр, ал бос уақытында “28 петель” клубына көмектеседі: шала туған нәрестелерге арналған заттарды тоқиды. Ол Шахмардан Есенов атындағы қордың грантын жеңіп алуы арқасында үш ай барысында Нью-Йоркта тағылымдамадан өтіп, математикадан тәжірибе алмасып, химия саласы бойынша көп нәрсені біліп, TOEFL тапсырып үлгерді. Қалай?

Математикаға деген қызығушылығыңыз қалайй пайда болды?
Мен мектеп бітірер кезде өзімнің қай саланы таңдайтынымды білмедім. Мен әлі күнге дейін қай пәннің жаныма жақын екенін түсінбеймін.  Бірақ! Математика арқылы көп нәрсеге жолым ашылды. Оның көмегімен мен машиналық оқыту, есептеу химиясы саласында ғылыми жұмыс жүргізе аламын.

Сіз үшін гранттың байқауы қиын болды ма?
Көпшілік үшін ең қиын кезең екінші кезең, яяғни, финал болса, мен үшін бірінші кезең —мотивациялық хат жазу қиын болды. Мотивациялық хатты бірнеше мәрте жазсам да көңілімнен шықпай, қайта-қайта жаза бердім. Бірақ бұл тапсырманы орындағаннан кейін қалған кезеңдер оңайлай түсті. Рас, мен бәрін байқаудың бітуіне аз қалған уақытта тапсырдым. Көптеген жастар менің осы қордың грантын қалай жеңіп алуды сұрайды. Мен ең бастысы өзіңмен өзің бол.  Ең жақсы дайындық – мүлдем дайындалмау деп жауап беремін. Ол жердегі сізден кем түспейтін адамдармен жақсы уақыт өткізіңіз, жаңа достармен танысыңыз. Осымен болды.

Тағылымдамада не істедіңіз?
Мен Йель университетінің Sterling Lab-ке тағылымдамадан өтіп профессор Виктор Батиста зертханасында жұмыс істедім. Зертханада жұмыс істеу барысында көп нәрселер үйреніп, бақытты кезеңдерді басымнан өткіздім.  Зертхана қызметкерлері менімен жылы қарым-қатынас жасап, білгендерімен бөлісіп, білмегендерімді үйретті. Маған түрлі тапсырмалар беріп, ол жобаны жасап шыға алатыныма сенім білдірді. Мен химиялық өндірісте қолданылатын катализаторлар үшін әртүрлі параметрлерді (Толменнің, Левердің және Гамметтiн константасы) есептеу процестерін оңайлатумен айналыстым.

Жаздың 3 айына қандай жетістікке жеттіңіз?
Мен өзімде органикалық химия саласындағы білімнің жетіспейтіндігін түсіндім. Себебі, мен математикпін. Маған 3 ай ішінде оқу материалын бұрын-соңды болмаған жылдамдықпен сіңіру керек болды. Үш айдың ішінде мен химияны 4 жыл оқыған адам сияқты біліп шықтым. Тәжірибе соңында докторанттармен алмасатын нақты химиялық әзілдерді түсіндім. Суперкомпьютерде және есептеу химиясы бойынша мамандандырылған бағдарламалар бойынша тәжірибе жинадым, мысалы, Gauss View. Зертханада білім деңгейіне қарамастан әркімнің пікірі бағаланды. Мен жинаған материалдар ғылыми мақала үшін жеткілікті болды, ол осы жылдың наурыз айында жариялауға жіберіледі.

Ғылыммен айналысудан басқа не қандай қызық болды?
Егер сіз демалыс күндерін жоспарлауға жақындасаңыз, практикадан басқа көп нәрсе жасай аласыз. Бос уақытымда TOEFL-емтиханын тапсырып, Нью-Йорк, Лос-Анджелес және Сан-Францискоға саяхат жасадым. Міне менің болашақ жеңімпаздар үшін өмірлік қақпағым бар: өз бюджетіңізді жоспарлаңыз, шығындарды жазыңыз. Аз шығын жасау арқылы көрші қалалар мен штаттарға саяхаттауға мүмкіндік береді. Зертханадағылар өте мейірімді және тату ұжым болды, жұмада біз кешкі асқа шық. Сонымен бірге бізде бірге пикниктер, туған күнді тойлау және әріптестерімен қоштасу болды.

Алға қойған жоспарыңыз?
Мен үшін қиын нәрсе жоқ. Қазіргі кезде компьютерлік лингвистика бойынша жұмыс жазып жатырмын. Бұл әмбебап мамандық (бұл оксюморон). Бірақ қазірдің өзінде, математика кафедрасындағы бакалаврдың 4 жылынан кейін, мен әлі де немен айналысатынымды айта алмаймын. Білесіз бе, бұл маған ұнайды. Мен бірден докторантураға түспей үзліс аламын. Ғылыми жобамызды соңына дейін жеткізгім келеді.