Әдемі Жақып

Әдемі небәрі 21 жаста болса да, Гарвард медицина мектебінің қарауындағы Массачусетс ауруханасында ғылыми зерттеу жасап үлгерді. Университеттің болашақ түлегі өзінің үлкен отбасындағы 6 баланың бірі. Есенов атындағы қордың тағылымдама гранты Қазақстанның оңтүстігіндегі кішкене ауылдан келген қызға қандай мүмкіндік берді?

Емханада жұмыс істегісі келетін дәрігер болғандықтан, ол биологияға бала кезінен қызыққан. Оның анасы әрдайым: «Егер сен дәрігер болғың келсе, биологияны оқы» дейтін.

Есенов атындағы қор грантына қалай өтініш берді?
2015 жылы біздің университеттегі еріктілер тобы студенттік өмірмен таныстыру үшін кішкене лекциялар сериясын ұйымдастырған болатын. Осындай шаралардың бірінде мен қор туралы естіп қалдым. Осыны есте сақтай отырып, өзімді кәсіби біліктілік жағынан да, жеке тұлға ретінде де дамыта бастадым. Конкурсқа өтініш жіберетін уақыт келгенде зерттеу грантын ұтып алуға лайықты адам еместігімді түсіндім. Бірақ бағымды сынап көргім келді. Мен қарапайым болсам да, мақсатына айқын қарайтын адаммын, сондықтан грантты ұтып алдым.

АҚШ-тағы тағылымдама қалай өтті?
Мен жануарлармен және Flowjo, Prism, Imaris сынды құрылғылармен жұмыс жасап үлгердім. Өзгермелі цитометрия мен өмірлік визуализация жайлы техникалық білім алдым. Шағын мәдени орта туралы аса үлкен тәжірибе жинадым. Ашықтық, өзге мәдниеттерге деген құрмет, өзгелерді түсініп қана қоймай, өзіңнің ойыңды да түсіндіре білу даму үшін аса қажетті екендігін ұғып, осыған сене бастадым. Мен иммунологиялық конференцияға барып, бірнеше тәжірибелі ғалыммен кездесіп, олардың қандай зерттеу жүргізіп жатқандарын біліп қайттым. Сонымен қатар, Гарвард медицина мектебінде ашылған ғылыми-емханалық семинарға қатыстым. Менің қызығушылықтарым қатарында тек жұмыс пен тағылымдама ғана болған жоқ. Өмір бойы тірі киттерді көруді армандағанмын. Арманым орындалып, теңіздегі саяхатқа барып, оларды бақылауға мүмкіндік алдым.

Сіздің зерттеулеріңіздің қорытындылары қандай?
Бастысы, біз қатерлі ісіктің шағын аймағындағы клеткаларға бақылау Т-реттегіш клеткалары нүктелерінің кедергі келтіруін зерттеп бастадық. Түсінікті тілмен айтқанда, бұл онкологиялық ем қабылдау кезінде аса үлкен көмек көрсететін зерттеулердің бірі. Мен жыл соңында жарияланатын ғылыми жұмысқа өз еңбегімді қостым. Аталмыш жобаны аяқтау үшін қазір Бостонға қайта оралдым.

Осыдан кейін не істейсіз, Әдемі?
Бакалавриатты аяқтап, одан әрі оқуды жалғастырып, иммунология саласы бойынша аспирантураға түскім келеді.

Зерттеуден өзге немен айналысқанды ұнатасыз?
Мен ән салғанды ұнатамын. Қолым бос кезде ерікті болып жұмыс істеймін — бұл да ләззат сыйлайды. Байқауымша, өзім жазған әзілдермен адамдарға шабыт сыйлай алатынымды түсіндім.