10 ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ӘЛЕМНІҢ ҮЗДІК ЗЕРТХАНАЛАРЫНА БАРАДЫ

Ғылыми тағылымдамалар бағдарламасының байқауы аяқталғаннан кейін Ғалымжан Есенов өткен іріктеу нәтижелеріне толық риза екенін айтты:

– Бұл бағдарламаны 10 жылдан бері жүзеге асырып келеміз. Оны отандасымыз әрі Қордың Қамқоршылық кеңесінің мүшесі Эльдар Ахметгалиевтің ұсынысы бойынша құрған кезде оның мақсаты қазақстандық студенттер мен жас ғалымдардың шетелдік магистратура мен докторантура бағдарламаларына түсу кезінде бәсекеге қабілеттілігін арттыру екенін түсіндік. Ең бастысы, қазақстандықтар өздерінің ғылыми зерттеулерін жай ғана зертханаларда емес, олардың ең жақсыларында және өз зерттеулерінің бағыты мен кәсіби қызығушылығына сәйкес жүргізеді. Бағдарлама жеңімпаздарының барлық дерлік әңгімелері (10 жыл ішінде 120-ы бар) Yessenov Foundation ұсынған тағылымдама олар үшін үлкен ғылым мен мансапқа трамплин болғанын айтады. Көптеген адамдардың Қазақстанға оралып, алған білімдерін елімізде қолдануға тырысатыны қуантады. Шетелдегі магистратура мен докторантураға түсетін қазақстандықтардың саны біз қызмет еткен жылдар ішінде айтарлықтай өсті. Бұған бағдарламамыздың, он жылдық қажырлы еңбегіміздің біршама ықпал еткеніне қуаныштымыз.

Ғылыми тағылымдамалар бағдарламасының байқауы биыл еліміздегі 30-дан астам жоғары оқу орындарының студенттері мен қызметкерлерінен 142 өтінім жинады, олардың 88 авторы – қыздар. Жеңімпаздарды іріктеу 2 кезеңде өтті. Бірінші кезеңде Шахмардан Есенов атындағы ғылыми білім беру қорының мамандары мен сарапшылары ұсынылған құжаттар мен эсселерге баға берді. 29 грант ізденуші кездескен финалда қордың тренер-психологы Елена Амреева онлайн режимінде жеке және топтық сұхбат өткізді. Оның бізге айтқаны келесідей:

– Жеке сұхбаттарда біз байқауға ұсынылған эссе бойынша үміткердің қаншалықты шындыққа сәйкес келетінін зерттейміз. Сондай-ақ адамды өз көзіңізбен көріп, эссені еске түсіргенде бұл бір адам болуы мүмкін емес екенін түсінесіз. Сонымен бірге грантқа үміткердің зерттеу жүргізуге, өзін ғылымда немесе тәжірибелік жұмыста жүзеге асыруға қаншалықты ынталы екенін түсіну маңызды. Құндылықтар жүйесі де біз назар аударатын нәрсе. Ал командалық сұхбатта үміткердің басқа адамдармен қалай араласатынын, сөйлесетінін көруге болады. Командада жұмыс істегенде, сондай-ақ қатысушылардың этикалық принциптері де жиі байқалады. Бұл менің осы бағдарлама бойынша оныншы іріктеуім. Егер алғашқы жылдары байқау қатысушыларына зерттеулерінің тәжірибелік қолданылуы жайлы сұрақ қоюға мәжбүр болсақ, қазір олардың өздері бізге өзектілігі туралы айтады. Иә, олардың зерттеулері елге байланысты айтарлықтай қолданбалы бола бастады, бұған қоса, оларды осы жерде және қазір, әсіресе медицина мен IT секторында қолдануға болады. Балалардың сөйлеуі өзгерді: олар күрделі нәрсені қарапайым сөздермен айтуды үйренді. Егер алғашқы жылдары көбінесе объективті түрде Nazarbayev University студенттері жеңіске жетіп жатса, соңғы жылдары Қазақстандағы басқа жоғары оқу орындарының балалары NU өкілдерімен тең дәрежеде күресіп жатыр. Және  де бұл қуантады. Тағы бір маңызды ескертпе: өтінім бергендердің арасында қыздар саны артты. Егер бұрын, мәселен, IT саласынан қыз шықса, бұл «wow» деген керемет бір нәрсе болып саналатын, қазір бұл олар үшін де ерекше емес. Басқа қатысушылардың өздері мұндай қатысушыларға «саған бұл не үшін керек?» деген сұрақтарды да қоймайтын болды. Биыл өте мықты үміткерлер болды, сондықтан біз мықтылардың арасынан мықтыларды таңдадық.

Қордың атқарушы директоры Айғаным Малишева да жыл қорытындысына риза. Ол бөлінетін гранттың қор бенефициарларының шетелдегі барлық шығындарын жабуға жеткілікті я жеткілікті емес екеніне қатысты өз пікірін білдірді:

– 3 айлық тағылымдамаға бөлінетін гранттың сомасы шамамен 9.600 АҚШ долларына тең. Бұл виза, медициналық сақтандыру, тағылымдамадан өту орнына бару мен қайту, тұру, тамақтану үшін ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік-мәдени сипаттағы кейбір қосымша шаралар үшін жеткілікті сома болып табылады. Бұл сома грант алушының ғылыми тағылымдамадан тиімді өтуін қамтамасыз етеді.

Естеріңізге сала кетсек, Shakhmardan Yessenov Foundation ғылыми тағылымдамалар бағдарламасы 2013 жылы құрылған және қор тарапынан іске асырылатын ең алғашқы бағдарлама болды. Оған жыл сайын бакалавриат пен магистратураның қазақстандық студенттері, интерндер мен резиденттер, жаратылыстану ғылымдары (физика, химия, биология, астрономия, география, геология, экология), математика және статистика, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, инженерлік, өңдеу және құрылыс салалары, денсаулық сақтау сияқты бағыттарда маманданған әрі жұмыс істеп жатқан ғылыми қызметкерлер қатысады. Қордың 10 жылдық қызметі ішінде 120-дан астам қазақстандық бағдарлама жеңімпазы атанды, олардың 110-ы жеңіп алған гранттары арқылы әлемнің үздік зертханаларында тағылымдамадан өтті.